W ramach obchodów 59 rocznicy wyzwolenia obozów systemu Mauthausen - Gusen odbyły się w dniu 8 i 9 maja międzynarodowe uroczystości, w których wzięły także udział delegacje Stowarzyszenia Polskich Inżynierów i Techników w Austrii. Złożono wiązanki kwiatów w St. Georgen przy Wimminger Brücke, na terenie byłego krematorium w obozie w Gusen, oraz w Mauthausen pod Polskim Pomnikiem. W obozach tych Polacy stanowili znaczną część więźniów i ofiar. Nawiązano bezpośredni kontakt z byłym więźniem tego obozu (Nr. 95408), Panem inż. Kazimierzem Ławrynowiczem, Sekretarzem Klubu Mauthausen-Gusen. Wkrótce po tym spotkaniu VPI otrzymało od Pana inż. Ławrynowicza z Warszawy pierwsze opracowanie autorskie „Przewodnika Turystyczno-Historycznego Miejsc Pamięci i Męczeństwa Polaków w Obozach Koncentracyjnych Mauthausen-Gusen”. Dla osób zainteresowanych egzemplarz ten znajduje się do wglądu w Sekretariacie VPI.
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu oraz byli więźniowie obozów koncentracyjnych, a także Austriacki Komitet Mauthausen podjęli wspólne działania celem godnego uczczenia tej kolejnej rocznicy. Z inicjatywy Ambasady RP (główne zasługi Pani Ambasador prof.dr Ireny Lipowicz) powołany został w maju 2001 „Komitet Osobistości Gusen”, któremu przewodniczy były polski Minister Spraw Zagranicznych prof. Władysław Bartoszewski. Dzięki działaniom tego komitetu powstało Centrum dla Zwiedzających Memoriał Gusen.
Delegacja VPI, wspólnie z Korpusem Dyplomatycznym Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej zwiedziła także miejsce w St. Georgen, gdzie trwają prace przy budowie kolejnego miejsca pamięci męczeństwa Polaków – sztolnie „Bergkristall”. Założenie podobozu Gusen II w miejscowości St.Georgen/Gusen związane było z powołaniem tzw. „Sonderstab Kammler”. Pod przywództwem generała Waffen-SS Hansa Kammlera w sierpniu 1943 r. Wydział C Głównego Urzędu Administracyjno-Gospodarczego SS rozpoczął realizację programu podziemnej produkcji tzw. „Wunderwaffen”, czyli cudownej broni. Pod kryptonimem „Bergkristal-Bau” rozpoczęto rozbudowę piwnicy magazynowej browarów St.Georgen, planując rozległy system sztolni dla firmy Messerschmitt – był to październik 1944 r. Warunki pracy przy budowie sztolni były nieludzkie. Więźniowie musieli pracować na 3 zmiany po 8 godz., racje żywnościowe były głodowe, fatalne warunki sanitarne. Dodatkowe stałe napięcie psychiczne na skutek zagrożenia powodowały wysoką śmiertelność. Przeciętny okres życia więźniów zajętych pracą przy budowie fabryki samolotów wynosił 4 do 6 miesięcy (średnio dziennie umierało 40 więźniów).
Odbyło się uroczyste otwarcie Centrum Zwiedzania z udziałem Ministra Spraw Wewnętrznych Austrii Dr. Ernsta Strassera, obecne były delegacje Ambasad Włoch, Czech, Polski, Słowacji, Węgier i Francji, byli więźniowie, oraz rzesze młodzieży (przede wszystkim z Włoch). Przemawiał Dr. E.Strasser, prof. dr Irena Lipowicz przytoczyła wyjątki listów pisanych przez więźniów, były więzień prof. dr Stanisław Leszczyński, w wielu językach przemawiali wzruszeni uczniowie klas maturalnych przysięgając, że zrobią wszystko, aby te koszmarne czasy nigdy już nie stały się rzeczywistością, podkreślano znaczenie istnienia pomników pamięci istnienie których stwarza możliwość przekazania informacji
o tych tragicznych wydarzeniach następnym pokoleniom.
Serdecznie dziękujemy Koleżankom i Kolegom, którzy wzięli udział w tych uroczystościach.
